(Lâm Đồng Online) Măng tây không phải loại cây trồng mới ở nhiều nơi. Nhưng ở vùng đất từ trước đến nay gắn bó nhiều với cây cà phê như Nam Hà, huyện Lâm Hà thì cây măng tây thực sự là loại cây mang hướng đi mới.
Xã Nam Hà nhiều năm nay gắn bó với sản xuất cà phê. Tuy nhiên, những năm gần đây, do giá cả cà phê bấp bênh, nhiều hộ đã nghĩ tới việc chuyển đổi một phần diện tích cà phê không hiệu quả sang loại cây mới.
Từ gần hai năm về trước, gia đình ông Nguyễn Văn Đóa ở thôn Hoàn Kiếm 3, xã Nam Hà đã bắt đầu tìm hiểu về cây măng tây trên các phương tiện thông tin đại chúng. Ông cũng trực tiếp đi tham quan, tìm hiểu một số vườn măng tây ở khu vực Đức Trọng và Đơn Dương. Những kiến thức tích lũy được đã khiến nông dân Nguyễn Văn Đóa đặt niềm tin và đi đến quyết định chuyển đổi một số diện tích cà phê già cỗi, năng suất thấp sang trồng loại cây này. Theo ông Đóa, mặc dù giá đầu tư cao, song cây măng tây nhanh cho thu, độ bền của cây lâu dài và nhu cầu thị trường cao.
Sau khi tìm hiểu kỹ, ông Đóa đã liên hệ đặt hạt giống măng tây ở một công ty giống cây trồng uy tín ở Hà Nội. Ba anh em trong gia đình ông đã quyết định trồng thử nghiệm trên diện tích 1 ha và nhờ sự tư vấn trực tiếp từ công ty giống. Tháng 3/2019, ông Đóa và các anh em của mình tiến hành ươm hạt giống, đến tháng 7/2019 bắt đầu xuống cây con. Theo các nông hộ trồng măng tây ở Nam Hà, thổ nhưỡng và khí hậu ở khu vực này phù hợp với cây măng tây nên việc trồng và chăm sóc cây không gặp quá nhiều khó khăn. Đến đầu năm 2020, diện tích măng tây của gia đình ông Đóa đã cho thu hoạch. Một sào măng tây chi phí đầu vào từ 60 - 70 triệu đồng. Mặc dù cao hơn chi phí cho một sào cà phê nhiều lần, song với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở Nam Hà nếu được chăm sóc tốt thì sau 5 đến 6 tháng đã cho thu hoạch. Mỗi lần thu liên tục kéo dài đến 6 tháng. Được biết cây măng tây là loại cây trồng dài ngày với vòng đời 15 năm, nếu chăm sóc tốt có thể lên đến 30 năm mới phải trồng lại. Và đây là loại cây cho thu hoạch hàng ngày, đáp ứng nhu cầu về nguồn thu tài chính để tái đầu tư cho các nông hộ.
Sau thành công từ hộ ông Đóa, nhiều bà con đã chủ động đến học hỏi và chuyển đổi một phần diện tích cà phê không hiệu quả sang trồng măng tây. Đến nay đã có 10 hộ trồng với diện tích lên đến trên 5 ha. Trong đó, có 8 hộ đã cho thu hoạch. Hiện tại năng suất trung bình của 8 hộ này đạt 1 tạ/ngày/ha. Với giá bán 60 ngàn đồng/1 kg, trừ chi phí đầu tư thì măng tây là một loại cây trồng cho thu nhập cao, ổn định, doanh thu trên 6 triệu đồng/ngày. Toàn bộ sản phẩm hiện đang cung ứng cho thị trường TP Hồ Chí Minh.
Để tạo thương hiệu và đủ tiêu chuẩn thực hiện đăng ký chất lượng sản phẩm, các nông hộ trên đã đăng ký thành lập Hợp tác xã (HTX) Măng tây xanh Lang Biang và được cấp phép hoạt động vào tháng 4/2019. Sau khi có website và kênh bán hàng online, nhiều đơn vị đã liên hệ đặt hàng HTX, tuy nhiên số lượng hiện nay chưa đủ để cung ứng. Trong sản xuất măng tây, các thành viên của HTX sản xuất theo hướng sinh học 100%, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và bảo vệ sức khỏe chính người nông dân. Cụ thể, các nông hộ bón phân bằng phân chuồng ủ mục, cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây bằng cách tưới đạm cá, đạm từ đậu nành ủ lên men. Sử dụng nấm đối kháng tự nuôi cấy theo quy trình của Trường Đại học Cần Thơ để phòng sâu, bệnh. Nguyên tắc sản xuất này được quán triệt kỹ trong các thành viên HTX. Ông Nguyễn Văn Đóa - Chủ tịch HTX, cho biết: “Trên danh nghĩa HTX, sản phẩm măng tây của Nam Hà đã được gửi mẫu đi kiểm nghiệm chất lượng để đạt chứng nhận VietGAP. Hiện HTX đang tiến hành các thủ tục làm tem truy xuất nguồn gốc để đảm bảo chất lượng sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn của đơn vị mua hàng”.
Cũng theo ông Đóa, hiện nay HTX đã có nguồn tiêu thụ ổn định, lâu dài. Tuy nhiên, hiện tại cung vẫn chưa đủ cầu. Nếu các thành viên HTX sản xuất được khoảng 2 tấn mỗi ngày thì vẫn có đầu ra ổn định. Vì vậy, các thành viên trong HTX đang mở rộng thêm diện tích sản xuất. Hiện măng tây chủ yếu đang được trồng ngoài trời, các nông hộ đang tiến hành trồng trong nhà kính để nâng cao năng suất. Ngoài ra đã có thêm một số hộ đăng ký trồng măng tây và tham gia HTX. Giống và kỹ thuật trồng được các thành viên HTX chuyển giao hoàn toàn để hỗ trợ bà con phát triển cây trồng.
Ông Tạ Quang Việt - Chủ tịch Hội Nông dân xã Nam Hà, cho biết phía địa phương rất ủng hộ bà con chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng nói chung và trồng măng tây nói riêng. Bà con nông dân được tạo điều kiện tốt nhất để tiếp cận các nguồn vốn vay cũng như trang bị khoa học kỹ thuật để việc chuyển đổi đạt hiệu quả và mang tính bền vững.
Chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với điều kiện canh tác và nhu cầu thị trường là hướng đi tất yếu của sản xuất nông nghiệp thời hiện đại. Và việc nông dân Nam Hà canh tác măng tây đem lại hiệu quả kinh tế cao là minh chứng đúng đắn. Tuy nhiên, địa phương luôn khuyến cáo bà con, sản xuất phải đi liền với đầu ra sản phẩm, tránh chuyển đổi ồ ạt theo một loại cây trồng vào cùng một thời điểm khiến nông dân gặp tình trạng bị ép giá do cung quá cầu.
